"Niedźwiedź Wojtek. Niezwykły żołnierz Armii Andersa"Aileen Orr

Aileen Orr, Niedźwiedź Wojtek. Niezwykły żołnierz Armii Andersa, Wydawnictwo Replika 2010

„W niedźwiedziu było coś, co otwierało ludzkie serca”
(s. 196)

Aileen Orr jest z wykształcenia ekonomistką, jednak jej największą pasją nie są finanse i bankowość. Już od dzieciństwa fascynuje ją niepospolita postać niedźwiedzia Wojtka, który towarzyszył żołnierzom Armii Andersa na szlaku bojowym, a po wojnie osiadł wraz z nimi w Szkocji, w rodzinnej okolicy autorki. 

 

Niezwykły zwierzak był nie tylko maskotką Korpusu, ale i wiernym towarzyszem broni, uzyskał oficjalny stopień szeregowca. W licznych przekazach osób, które miały z nim styczność, jawi się on jako wyjątkowe stworzenie o wielu iście ludzkich cechach. Wojtek wykazywał upodobanie do słodyczy, papierosów, piwa i potańcówek, uwielbiał udawane zapasy i sporty wodne, potrafił zachowywać się po koleżeńsku, dobrowolnie pomagał w transporcie pocisków, był zręczny, sprytny, umiał się bawić, był znakomitym obserwatorem i można rzec, że „wiedział, co w trawie piszczy”. Jego rozumność i zdolności adaptacyjne wręcz zadziwiały.

Pani Orr powzięła plan wybudowania słynnemu niedźwiedziowi pomnika, zainicjowała powstanie w 2008 roku Fundacji Wojtek Memorial Trust, której celem jest promowanie kontaktów edukacyjno – naukowych między młodymi Szkotami i Polakami oraz utrwalanie przyjaźni tych narodów. Wydanie książki opowiadającej dzieje niezwykłego żołnierza również stanowi formę oddania hołdu jego pamięci.

Z kart opowieści przebija prawdziwa miłość autorki do legendarnego niedźwiadka, którego poznała głównie dzięki swojemu dziadkowi Jimowi, oraz zaangażowanie w krzewienie wiedzy i pamięci o Wojtku i wydarzeniach, z jakimi był związany. Orr rzetelnie zebrała informacje, ciekawostki, anegdoty i wspomnienia, przekazała także refleksję o swojej osobistej odysei, drodze, jaką przebyła od wizyty w zoo w dzieciństwie do chwili obecnej, gdy pracuje na rzecz Fundacji - „dopiero na bardzo zaawansowanym etapie moich poszukiwań uświadomiłam sobie jak wielkim szczęściem był fakt, że miałam możliwość osobistego kontaktu z Wojtkiem. Był i nadal jest moim niedźwiedziem.” (s. 212). Oprócz losów misia w książce został pokazany obraz życia polskich żołnierzy w obozie na Szkockim Pograniczu, „wygnańcow”, którzy mieli nigdy nie powrócić do Ojczyzny, za której wolność walczyli.

Publikację wzbogaca wkładka z fotografiami, mapka szlaku z Persji do Szkocji, oraz obszerny epilog pióra Neila Achersona przybliżający szeroki kontekst historyczny- głównie okres II Wojny Światowej. Zaopatrzona jest także w bardzo szczegółowy indeks, zawierający nie tylko nazwiska i nazwy, ale również hasła dotyczące np. zachowań niedźwiedzia, jego cech, czy zdarzeń z jego życia. Bez trudu można odnaleźć potrzebną informację.

Tę barwną i ciekawą opowieść można śmiało zaliczyć w poczet familijnych, zainteresuje zarówno pokolenie naszych pradziadków i dziadków, którzy wspominają czasy wojenne i wnuków- odkrywających tajemnice minionych dziejów. Śmiało może zajrzeć do niej także każdy, kogo choć trochę interesuje behawioryzm zwierząt. To nienachalna lekcja historii i przyrody w jednym, uwrażliwia i wzbudza patriotyczne uczucia.

Historię niedźwiedzia Wojtka miałam przyjemność poznać dzięki uprzejmości księgarni Matras.

Dziękuję.