Pocztówki z grobu

E. Suljagić, Pocztówki z grobu, Wydawnictwo Czarne 2007, s. 240

 Charakterystyczna czarno - biała szata graficzna książek serii SULINA wydawanej przez Czarne nie pozwala ich przegapić. W ciemno sięgam po te tomiki, gdy zobaczę je na bibliotecznej półce, ale wiem, że to nie będzie przyjemne (wyłączywszy przyjemność z samego czytania) spotkanie, tematyka bywa bowiem trudna i przygnębiająca. Literatura faktu ( a taka- wbrew pozorom też leży w kręgu moich zainteresowań), ma to do siebie, że opowiada nieraz o rzeczach, o których wolelibyśmy nie słyszeć. Rzeczywistość jest brutalna i daleka od bajek z happy endem gęsto zaścielających świat książek. Można w nie uciec, ale nie da się do końca odciąć od prawdy.

Tadeusz Różewicz napisał: "ocalałem prowadzony na rzeź", Emir Suljagić zaś: "Przeżyłem (...)Przeżyłem tak, jak oni umarli".

"Pocztówki z grobu" to poruszające świadectwo ludzkiej tragedii w Srebrenicy, opowieść o przetrwaniu, obraz z wojny domowej w byłej Jugosławii opowiedziany przez naocznego świadka, uczestnika zdarzeń. Historia napisana szczerze, prosto, z literackim kunsztem reportera. Autor potrafi jednym zwięzłym zdaniem, bez nadmiernych opisów i mnożenia przymiotników nakreślić sytuację, opisać zdarzenie, wyrazić coś ważnego. Jako dziennikarz relacjonuje obiektywnie, wręcz chłodno, ale opisując świat, w którym papierosy  są  walutą, wyprawa po worek kukurydzy kończy się śmiercią, a rozrzucone po wybuchu szczątki walają się jak śmieci po ulicy, to same suche fakty mówią za siebie i nie trzeba zbędnych słów, by czytelnika zmrozić i poruszyć.
Kolejne rozdziały noszą tytuły Przetrwanie, Wojna, Beznadzieja, Upadek. W części zatytułowanej "Ludzie" są krótkie opowiadania upamiętniające kilka osób znanych autorowi, których losy są niejako reprezentatywne dla  pozostałych jego znajomych i krewnych.
Dodatkowo zamieszczono reportaż W. Tochmana "Wrócili" - relację ze zbiorowego pogrzebu ekshumowanych ofiar oraz "Kalendarium wydarzeń w Srebrenicy" opracowane przez Wildanę Selembegowić.

"Pocztówki z grobu" to ważna książka, ale ciężka i trudna ze względu na tematykę. W niektórych momentach aż się serce kraje. Sporo jest także wiadomości historyczno - politycznych, niezbędnych dla rzetelnego przedstawienia tamtych zdarzeń. Tym, którzy interesują się historią i kulturą Europy Południowo-Wschodniej, Bałkanami, tematyką wojenną, a także dobrym warsztatem reporterskim mogę powiedzieć tylko - warto przeczytać.

***
Emir Suljagić urodził się w 1975 r. w miasteczku Ljubovija (Serbia i Czarnogóra). Podczas wojny domowej w byłej Jugosławii, w kwietniu 1992 r. wraz z tysiącami innych bośniackich Muzułmanów schronił się przed serbskimi oddziałami w Srebrenicy. Przeżył serbski szturm na miasto, który miał miejsce 11 lipca 1995 r. Po wojnie ukończył politologię na uniwersytecie w Sarajewie i pracował w Hadze jako korespondent prasowy relacjonując przebieg prac Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii. Obecnie pracuje jako dziennikarz tygodnika "Dani". Mieszka w Sarajewie / notka o autorze z okładki/

***
Seria SULINA obejmuje szeroko pojętą literaturę faktu ( książki historyczne i antropologiczne, proza podróżna, reportaże i eseje), 

Książki z tym znakiem „przekraczają granice: geograficzne, kulturowe, mentalne, z antropologiczną dociekliwością badają pozornie znane lądy, prowadza literackie śledztwa, odkrywające przed czytelnikiem nieznane strony fenomenu zwanego Europą.” (za notką z okładki)