Książeczka z pazurkami -"Casting na diabła" Grażyna Bełza

G. Bełza, Casting na diabła, Wyd. Czarny Koń 2006.

 Bywają opasłe tomiszcza, które w czytaniu idą jak burza, ani się obejrzymy, a już żegna nas ostatnia kartka; są też takie chudziny, niewiele ponad sto stron liczące, które nie dają się wcale tak łatwo pochłonąć. Nie pozwalają się czytać w przelocie, ani za jednym zamachem. Brniemy przez nie jak przez zaspy, mozolnie podnosząc kolana, jednocześnie nie mogąc wyjść z zachwytu, ile śniegu napadało i jak pięknie dookoła... Słowo za słowem, zdanie po zdaniu. Niespiesznie, czasem nawet powracając w to samo miejsce i od nowa. Słowo do słowa, frazami jak saniami suniemy przez fikcję i życie, w zachwycie i niedosycie, niekiedy podskakując na wybojach wrażeń.

Skończyłam czytać, a ta niewielka książeczka z czerwoną sukienką na okładce, wczepiła mi się pazurkami we włosy i mruczy nad uchem. Niełatwo nam będzie się rozstać. Z naostrzonym ołóweczkiem wyruszę znów na literacką wędrówkę. Nie fabułą, a narracją utwór ten przemawia, impresyjnym słowotokiem wbija się w myśli. Poetycko, ale zarazem swojsko, przyjacielsko snuje się jak babie lato. Zaskakuje skojarzeniami, metaforami, ujmuje wrażliwością, której autorce nie brakuje, podobnie jak wyobraźni  i słuchu językowego. 

 

Nieprzypadkowo przychodzi do głowy porównanie z twórczością Doroty Masłowskiej, pewna fascynacja nią zostaje wspomniana  w tekście (s. 83). To zresztą widać po stylu. Tylko nie krzywić mi tu ryjków, bo to korzystna inspiracja, a Bełza mimo wszystko pisze inaczej, bogatsza w inne doświadczenia ( jakby nie było różnica pokolenia), moim zdaniem lepiej niż autorka "Wojny polsko-ruskiej" rzeźbi słowa w literacką formę.

O czym jest "Casting na diabła"? O eliminacjach do piekielnego "tapmadel"? O selekcji kandydatów do roli rogatego kolędnika? Jasne, że nie. Jest o tym,  o czym traktuje większość piosenek - o miłości. Także o samotności. O szukaniu drugiej połówki. O byciu na przekór światu O tym, że czasem się zdarza, by "hollywoodzki scenariusz przyjął się w naszej glebie klasy szóstej". O tym, jak "szurnięta poetka z miasta Warszawa" poznała via internet amerykańskiego pisarza s-f i co z tego wynikło.... O czerwonych sweterkach i piżamkach w misie... I o ulicy Puławskiej, z którą bohaterka nie jest po imieniu, ale wygląda na Beatę... i o ukochanych parkach... O listopadach i wiosnach...O życiu, tylko niekonwencjonalnie.

Niby nic nowego pod słońcem. Kobieta z przeszłością, mężczyzna po przejściach. Strach przed lataniem i głód doświadczeń. Samotność w sieci. Lepszy model. Pod piórem Grażyny Bełzy wszystko zgrabnie splotło się w nieco poetycką, ale realną skądinąd opowieść. Pełną refleksji, momentami depresyjną, ale też kwitnącą humorem i radością. Ze słowami Z. Herberta na zakończenie.

Nie wnikam, czy i na ile, Grażyna,"chroniczna marzycielka"- główna bohaterka, stanowi alter ego autorki. Chyba każda fikcyjna historia ma swoje korzenie w życiu, nawet jeśli ten korzonek stanowi tak naprawdę tylko cieniutka niteczka, drobny rys, którego użycza się kreowanym postaciom. A postaci pięknie i żywo wykreowane, kredą narysowane, czerwoną farbą zaznaczone, śladami literek opisane.

Moim zdaniem ta książka z powodzeniem mogłaby być wydana w serii "z miotłą", znakomicie wpisuje się w ten profil literatury ("dobra proza pisana przez kobiety, nie tylko o kobietach i nie tylko dla kobiet").

"Casting na diabła"  zaskoczył mnie pozytywnie, nastroił dziwnie, stąd ten zwichrowany charakter mojej wypowiedzi. The end.

Na deser kilka fragmentów na spróbowanie:

Fragment 1

Fragment 2

Fragment 3 (z dedykacją dla Mag przepisany):

" - Sweetheart, kupię ci odtwarzacz do empetrzy. Będziesz sobie mogła tego swojego Brel'a w czasie spacerów słuchać. I kogo jeszcze?

- Grabaża.

- A jaki to rodzaj muzyki?

- Kardiologiczny.

- Kardiologiczny?

Bo ma skierowanie prosto do mojego serca." 

(s.72)